स्ववियु निर्वाचन नहुने दु:खद
आशुतोष झा नवीन
देशमा सबै निकायको चुनाव हुनु तर स्ववियुको नहुनु दु:खद ।
स्ववियु निर्वाचन नहुने समस्याबाट गुज्रिँदै आएर ११ वर्षपछि फेरि अहिले १४ फागुनमा हुने निर्वाचनको तयारी हुँदा हुँदै त्रिविले एक पत्र द्वारा अनिश्चितकालको लागी एतिहासिक स्ववियु चुनावलाई रोकिदिए।
स्ववियु नहुदा विश्वविद्यालयको शैक्षिक अवस्था हेर्दा अहिले दयनीय अर्थात अव्यवस्थित भएको देखिन्छ । अर्थात् स्ववियू क्रियाशील हुँदा विश्वविद्यालयको शैक्षिक अवस्था राम्रो हुन्थ्यो ।किनकि विद्यार्थीलाई आइपर्ने समस्या र शैक्षिक सुधारमा स्ववियुले सधैं देखी महत्त्वपूर्ण भुमिका खेलीरहन्थ्यो। नियमित रूपमा भैरहने स्ववियु चुनावको कारण नेपालको विद्यार्थी आन्दोलनले पुनर्ताजगी पाईरहन्थ्यो। तर यसपटक फेरि त्रिवि र विद्यार्थी संघसंगठनहरुको नेतृत्व पंक्ति नमिलेकै कारणले चुनाव नहुने निश्चित भैइसकेको जस्तै छ।
स्वतन्त्र विद्यार्थी युनियन नेपालको विद्यार्थी आन्दोलनको जीवनरेखा नै हो। स्ववियु बिनाको विद्यार्थी आन्दोलनले कुनै परिभाषा दिन सक्दैनन् ।त्यसैले स्ववियु र विद्यार्थी आन्दोलन दुवै एउटै हुन् ।तथापि स्ववियुको आवश्यकता बारे विद्यार्थी संघसंगठनहरुका नेतृत्व पंक्तिहरु तथा त्रीवी जिम्मेवार बन्न नसक्दा नियम अनुसार दुई दुई वर्षमा भैहाल्नुपर्ने र विगत १० वर्ष देखी देशभरीका कलेज विश्व विद्यालयहरुमा स्ववियु निर्वाचन नहुदा विद्यार्थीहरुको हकहित र अधिकारको लागी खडा भएको स्ववियु यसपटक पनि प्रभावहिन भएको छन् ।त्यसो स्ववियु निर्वाचन को बहस ,चर्चा र तयारी पटकपटक नभएको होइन । तर , एउटा त्रिविको चाहना नहुनु र विभिन्न बहानामा विद्यार्थी संघसंगठनहरुको नेतृत्वपंक्तिमा बसेका नेताहरुको आ आफनै स्वार्थका कारण विगतमा जस्तै यसपालि पनि तोकिएको समयसीमा भित्र स्ववियु निर्वाचन हुन सकेनन् । इतिहास बदल्ने गौरवमय त्यो जग माथि उभिएको भएको विद्यार्थी आन्दोलनको गरिमालाई पुनर्ताजगी गर्न यसपटकको स्ववियु निर्वाचनले महत्त्वपूर्ण भुमिका खेल्थ्यो तर पुनः चुक्यो। युगान्तकारी परिवर्तनको एक हिस्सेदार बनेको विद्यार्थी आन्दोलन परिवर्तन को नयाँ कोर्स सहित स्ववियु मार्फत आम युवा विद्यार्थी नयाँ एजेन्डा र नेतृत्व लिएर पुनः संगठित हुने छ्न भन्ने कुरा सोच्न नसक्दा आज पुनः तोकिएको समयमा चुनाव भएन र अनिश्चितकालको लागि रोकिए ।यो दु:खद हो। आफ्नो संगठनले जित्ने ग्यारेन्टी भए मात्र स्ववियु निर्वाचन को माग पत्र बोकेर दबाब , आन्दोलन र संघ र्ष गर्न तयार हुने तर जित्ने निश्चित नभए स्ववियु निर्वाचन रोक्न एवं समय सिमा सार्न को लागि पर्ने संकीर्ण मनोदशा बाट विद्यार्थी संगठनहरुका नेतृत्व पंक्तिहरु बाहिर निस्क्न सकेनन् । सबै संगठन ले आ आफ्नो विचार , योजना ,एजेन्डा र नेतृत्व लिएर विद्यार्थी बिच जानू पर्ने हो । त्यसपछि त्याहा भएको लोकतान्त्रिक प्रतिस्पर्धा बाट कोहि जित्ने छन् या हार्ने छन् । चुनावी ग्राउन्डमा कसैले हार्छ र कसैले जित्छ तर स्ववियु निर्वाचन नै नभए कसरी कसैको हारजीत होलान् । पटकपटक स्ववियु चुनावको मिति घोषणा गरिए पनि संघसंगठनहरु आआफ्नो ठाउँमा हारिहाल्ने डर त्रासको कारण चुनावनै नगाराउने खेलमा परी मख्ख भएको छन् । देश भरी रहेको त्रिवि अन्तरगतको कलेजहरु समयमै स्ववियु निर्वाचन मार्फत स्ववियुमा नयाँ नेतृत्वहरु नआउँदा विद्यार्थीहरुको त्यो आवाजहरुलाई विगत एक दशक देखी सम्बोधन गर्न सकिएको छैन । यता स्ववियु नहुदा क्याम्पस प्रशासन एवं त्यहाँ रहेको प्राध्यापकहरुले आफ्नो मनमौजी तवरले भ्रष्टाचार एवं काम नै नगरी हाजिरी मात्रै बनाई तलब तथा सेवा सुविधा खाने गरेको छन् । हाजिरी सरकारी कलेजमा तर अध्यापन चाहिँ प्राइभेट क्याम्पस मा गएर गर्ने गरेको छन् । क्याम्पस भित्र रहेको ती तमाम सार्वजनिक सम्पत्तिको संरक्षण गरिएको छैन। क्याम्पसमा पढाईको वातावरण राम्रो नभएकोले विद्यार्थी नियमित आउन मान्दैनन र धेरैजसो विद्यार्थीको नजर त्रिवि अन्तरगत रहेको सरकारी कलेज भन्दा प्राइभेट कलेज पहिलो नजर पुग्ने गर्दछ।सबै विद्यार्थी नियमित कक्षामा नआउँदा र प्रध्यापकले ईमानदारीता पुर्वक पढाउन नमान्दा क्याम्पस भित्रको ल्याबमा भएको ती समाग्रीहरु प्रयोग विहिन भएको छन् । लाईब्रेरीको त्यो हजारौं पुस्तकहरुमा माकुराले जाल पारीसकेका छन् । मानौं कि पुरै क्याम्पस अव्यवस्थित भैइसकेको छ। यसो भनौ कि अझै केहि समय यस्तै खराब रहिरह्यो भने क्याम्पस अव्यवस्थित भैइनै सकेको छन् अब बर्बाद हुन पनि समय लाग्दैन । यो सबैको समाधान स्ववियु मार्फत खोज्न सकिन्थ्यो तर रहदै नरहे पछि कसरी होला ? पन्चायती शासन , संकटकाल र जनआन्दोलन पश्चात् पनि २०६५ सालमा मा स्ववियु निर्वाचन भएकै हो।त्यसपछि आएर संविधान बन्ने बेला स्ववियु निर्वाचन नहुदा विभिन्न कारण हरु देखाइयो तर अहिले संविधान पनि बनिसकेको छ । आमूल परिवर्तनको लागी विभिन्न कालखण्डमा गरिएको परिवर्तनकारी संघर्ष पश्चात् मुलुकले लोकतान्त्रिक गणतन्त्रमा पाईसकेको अवस्था छ। २० वर्ष देखि स्थानीयले जनप्रतिनिधि पाएका थिएन र त्यो पनि लोकतान्त्रिक चुनाव मार्फत पाईसके। लगभग देशमा सबै निकाय चुनाव भए र हुँदैछ तर विद्यार्थी आन्दोलनको रूपमा लिईने स्ववियु चुनाव हुन नसक्नु आम विद्यार्थीहरु लागी एकदमै दु:खद कुरा हो। स्ववियु चुनाव नहुना ले एतिहासिक विद्यार्थी आन्दोलनको जग नै गुम्ने खतरा महसुस भएको छ। समय अझै पनि छ त्रिविद्वारा छिट्टै स्ववियु चुनाव गराईयोस।
( आशुतोष झा नवीन)
राजनीति शास्त्रमा अध्ययनरत एवं नेविसंघ नेता
प्रदेश २।
फोन नम्बर : 9848917888 , 9809610940
